oy kullanmak caiz mi ne demek?
Oy kullanmak, İslam alimlerinin farklı görüşler beyan ettiği bir konudur. Bu görüş ayrılıkları, oy kullanmanın İslam'ın temel prensipleriyle ne kadar örtüştüğü, hangi niyetle oy kullanıldığı ve oy kullanmanın sonuçlarının neler olabileceği gibi çeşitli faktörlere dayanmaktadır.
Caiz Görenler:
- Maslahat İlkesi: Bazı alimler, oy kullanmanın toplumun genel menfaatine (maslahatına) hizmet ettiği durumlarda caiz olduğunu savunurlar. Halkın yönetime katılımı ve kötü yöneticilerin engellenmesi gibi amaçlarla oy kullanmak bu kapsamda değerlendirilir. Bu görüşü savunanlar, oy kullanmanın bir şahitlik görevi olduğunu ve doğru kişileri destekleyerek adaletin tesisine katkıda bulunulabileceğini belirtirler.
- Ehven-i Şer (Kötünün İyisi): Mevcut seçenekler arasında en az zararlı olanı seçmek gerektiği durumlarda oy kullanmanın caiz olduğu görüşü de vardır. Bu durumda, İslam'a daha yakın veya daha az zararlı olan adaya oy vererek daha büyük zararların önüne geçilmesi hedeflenir.
- Şura (Danışma) İlkesi: İslam'da önemli bir yere sahip olan şura ilkesi, karar alma süreçlerinde istişareyi ve halkın katılımını teşvik eder. Oy kullanmak, bu ilkenin modern bir uygulaması olarak görülebilir.
Caiz Görmeyenler:
- Hüküm Koyma Yetkisi: Bazı alimler, oy kullanmanın Allah'ın hüküm koyma yetkisine ortak olmak anlamına gelebileceğini ve bu nedenle caiz olmadığını savunurlar. Onlara göre, İslam'da hüküm koyma yetkisi yalnızca Allah'a aittir ve insanların bu yetkiye müdahale etmesi doğru değildir.
- Küfür Sistemlerini Destekleme İhtimali: Bazı alimler, oy kullanmanın İslam dışı sistemleri desteklemek anlamına gelebileceği endişesiyle oy kullanmayı caiz görmezler. Bu görüşü savunanlar, oy kullanarak İslam'a aykırı yasaların çıkarılmasına veya İslam düşmanı kişilerin iktidara gelmesine katkıda bulunmaktan kaçınmak gerektiğini belirtirler.
- Tarafgirlik ve Fitne: Oy kullanmanın toplumda ayrışmaya, tarafgirliğe ve fitneye yol açabileceği endişesi de bazı alimlerin oy kullanmayı caiz görmemesine neden olmaktadır.
Özet:
Oy kullanmak, İslam alimlerinin ihtilaf ettiği bir konudur. Caiz görenler, maslahat, ehven-i şer ve şura ilkelerini delil gösterirken; caiz görmeyenler, hüküm koyma yetkisi, küfür sistemlerini destekleme ihtimali ve toplumsal fitne gibi endişeleri dile getirirler. Bu nedenle, her Müslümanın bu konuyu kendi bilgi ve vicdanı doğrultusunda değerlendirerek karar vermesi önemlidir.
İlgili kavramlar: